Για το φράγμα του Τάνου

Εκείνα τα χρόνια, στις δεκαετίες του 60 και του 70, που μεγαλώναμε στο χωριό ακούγαμε για κάποιο φράγμα που θα γινόταν στο ποτάμι, και η παιδική μας φαντασία οργίαζε…

-Να κρεμάς, λέει, τα πόδια σου στην Πλάκα και να τα βουτάς στο νερό… Να ρίχνεις βουτιές από το «Κατάλυμα» και να εξερευνάς τις πεζούλες στο βυθό της «Αγριλίτσας»…. Να μπαίνεις στην βάρκα, να βγαίνεις στα ανοιχτά και να ψαρεύεις κατά το ... Σπήλιο!!!
Πέρασαν τα χρόνια, μεγαλώσαμε, τραβήξαμε στους δρόμους μας, τα χωριά μας ερήμωσαν και το όνειρο ξέφτισε ….

***********************************

Αλλαγή ύφους για μια πιο ορθολογική προσέγγιση του θέματος

Το 2007 ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων κατά τη διάρκεια επίσκεψης που πραγματοποίησε στο νομό Αρκαδίας είπε τα εξής : «Εγκρίθηκε η προμελέτη για το φράγμα Τάνου και έχει δρομολογηθεί η συνέχιση της μελέτης σε οριστικό επίπεδο με χρηματοδότηση από εθνικούς πόρους ύψους 700.000 ευρώ. Το φράγμα, χωρητικότητας 5 εκατ. κυβικών μέτρων νερού και προϋπολογισμού 23.600.000 ευρώ, θα κατασκευαστεί στο πλαίσιο του Δ’ ΚΠΣ»

Στις 5 Οκτωβρίου 2010 ανακοίνωση της Νομαρχίας Αρκαδίας έλεγε ότι: « Στο Νομαρχιακό Συμβούλιο έχει διαβιβαστεί από την Γενική Δ/νση Περιβάλλοντος, Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (Ε.Υ.ΠΕ.) του Υπουργείου ΠΕ.Κ.Α, με το υπ’ αριθ. οικ. 130258/17-9-2010 έγγραφό της, για γνωμοδότηση, μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΜΠΕ) για κατασκευή φράγματος στον ποταμό Τάνο στη θέση Έλατος. Με την κατασκευή του φράγματος προβλέπεται να αρδευθούν εκτάσεις της πεδιάδας του Άστρους που εκτιμώνται ίσες με 9.100 νέα στρέμματα στο Δήμο Βόρειας Κυνουρίας.

Για το έργο έχουν ακουστεί διάφορα …

Οι πολέμιοί του αρνούνται το έργο αφού θεωρούν ότι θα καταστρέψει το φυσικό περιβάλλον της περιοχής και ισχυρίζονται μεταξύ άλλων ότι η μελέτη είναι πρόχειρη, δεν δίνει ένα χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των έργων, δεν έχει υπολογίσει το τελικό κόστος, παραλείπει να αναφέρει την οποιαδήποτε περιβαλλοντική επίπτωση ή απειλή, και ουσιαστικά προβάλλει μόνο τα αναμενόμενα οφέλη, χωρίς να κάνει καμιά αναφορά στην προστατευόμενη περιοχή.

Οι υπέρμαχοι ονειρεύονται κάτι σαν την Λίμνη Πλαστήρα και υποστηρίζουν ότι το έργο θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της περιοχής μας. Θα έρθει κόσμος, θα ανοίξουν δουλειές, θα γίνουν δρόμοι, θα αναπτυχθεί ο τουρισμός …

Εμείς δε θα μπούμε στον πειρασμό να εκθέσουμε προσωπικές απόψεις… Παραθέτουμε στη συνέχεια και για την ενημέρωση σας, συνοπτική περιγραφή του έργου και αφήνουμε σε σας τα όποια συμπεράσματα... Οι απόψεις, η κριτική και τα σχόλιά σας καλοδεχούμενα. Φιλοδοξία μας είναι μέσα από το διάλογο να αναδείξουμε όλες τις οπτικές

Συνοπτική περιγραφή του έργου σύμφωνα με τη Μελέτη

Α. Κυρίως φράγμα

Η περιοχή κατασκευής του φράγματος βρίσκεται στη θέση Έλατος, με υψόμετρο 662 μέτρων βρίσκεται κατάντη του οικισμού Έλατος εντός της κοίτης του Τάνου και με έκταση λεκάνης απορροής 53,8km2. (Φώτο)
Πρόκειται για χωμάτινο φράγμα μέγιστου ύψους 57,5μ., στέψη μήκους 284μ. και πλάτους 8μ. συνολικού όγκου 1.200.00κ.μ.

Το φράγμα περιλαμβάνει και τα παρακάτω:

Α.
-Υπερχειλιστής ασφαλείας: προβλέπεται να είναι μετωπικός, μήκους 40m, με δύο μεσόβαθρα ώστε να εξυπηρετείται η σχηματιζόμενη γέφυρα.
-Αγωγός εκτροπής/υδροληψίας: η διάμετρος είναι D=4,50m και συνολικό μήκος 82m.

-Πρόφραγμα: Τα κύρια τεχνικά χαρακτηριστικά της λύσης είναι: κατασκευή μικρού χωμάτινου προφράγματος συνολικού ύψους 8m.

-Έκταση λεκάνης απορροής 53,8km2

-Έκταση λεκάνης κατάκλυσης 240στρ.
-
Έκταση καθρέπτη ταμιευτήρα στην ΑΣΥ 200στρ.

Β. Φράγμα στεγανοποίησης : προτείνεται η κατασκευή βοηθητικού φράγματος στεγανοποίησηςτο οποίο θα εξασφαλίζει τη στεγανότητα του ταμιευτήρα του κυρίως φράγματος στην περιοχή. Το φράγμα -όπως και το φράγμα στεγανοποίησης- θα διαθέτει έργα εκτροπής και υδροληψίας - εκκένωσης καθώς και πρόφραγμα για τη φάση κατασκευής, το όποιο θα ενταχθεί κατά το μέγιστό του μέρος, στο κυρίως φράγμα.

Γ. Αγωγός μεταφοράς νερού συνολικού μήκος 23.488μ. τοποθετημένος υπόγεια εντός ορύγματος και δύο (2) υδατοδεξαμενές αναρρύθμισης και τροφοδοσίας των αρδευτικών δικτύων, χωρητικότητας 2.500 και 5.000μ3. Οι δεξαμενές θα κατασκευαστούν σε κατάλληλες θέσεις ανάντη της περιοχής άρδευσης και θα εξυπηρετούν την αντίστοιχη περιοχή, όπως αυτή διαιρείται φυσικά από τον ποταμό Τάνο σε δύο υποπεριοχές (βόρεια και νότια του ποταμού). Η βόρεια περιοχή άρδευσης (μικτή έκταση 4.000στρ.) θα τροφοδοτείται από την δεξαμενή (χωρητικότητας 2.500μ3) στη θέση
«Παλαιομέτοχα» κατάντη του οικισμού Φακλαραίικα και η νότια περιοχή άρδευσης (μικτή έκταση 7.000στρ.) από δεξαμενή (χωρητικότητας 5.000μ3) σε θέση ανάντη του Άστρους.
Η όδευση του αγωγού μεταφοράς του νερού προς την περιοχή άρδευσης ακολουθεί σε γενική πορεία αυτήν της λεκάνης του ποτ. Τάνου και αποτελείται από δύο διακεκριμένα τμήματα με αρκετά διαφορετικά χαρακτηριστικά μεταξύ τους:
- Το πρώτο τμήμα της όδευσης είναι από το φράγμα μέχρι την έξοδο από τη στενή λεκάνη του ποταμού μήκους περίπου 13χλμ. με γενική κατεύθυνση από Ν προς Β, όπου ο αγωγός οδεύει αρχικά εντός της κοίτης του ποταμού σε μήκος 2360μ και στη συνέχεια κατά μήκος αγροτικών και δημοτικών δρόμων, ενώ κατά τμήματα διέρχεται μέσω αγροτικών εκτάσεων.
Αναλυτικότερα, ξεκινά από την έξοδο του φράγματος, ακολουθεί το αριστερό πρανές του Τάνου στην περιοχή των οικισμών Έλατος, Ωριάς, Καράτουλας, Ν. Χώρα και στη συνέχεια το δρόμο προς Περδικόβρυση. Μετά τον οικισμό ακολουθεί το δρόμο Περδικόβρυση - Στόλος, που διασχίζει τον Τάνο από Γέφυρα και συνεχίζει από το δεξιό πρανές του ποταμού μέχρι τον οικισμό Σουρουπέικα. Κατόπιν, διέρχεται από αγροτικούς δρόμους και δασικές εκτάσεις κατά μήκος της λεκάνης τοπικού ρέματος, διασχίζει αγροτικές εκτάσεις στην περιοχή Φακλαραίικα και διασχίζει πάλι τον Τάνο από γέφυρα για να καταλήξει στον κεντρικό δρόμο Τρίπολης -Άστρους.

-Το δεύτερο τμήμα της όδευσης αφορά το κατάντη τμήμα του αγωγού προς την πεδινή περιοχή του Άστρους, μήκους περίπου 11χλμ. με γενική κατεύθυνση από Δ προς Α, μέχρι τη θέση της κεντρικής δεξαμενής ανάντη του Άστρους. Διέρχεται κατά μήκος της Ε.Ο. Τριπόλεως –Άστρους, από τους οικισμούς Ρουνέικα (πάνω από αυτόν) και Κάτω Δολιανά στη βόρεια πλευρά
του ποταμού και στη συνέχεια διασχίζει τον Τάνο από την οδική γέφυρα στα Κ. Δολιανά, ακολουθώντας τον δρόμο προς Άστρος στα νότια του ποταμού.

Δ. Για την κατασκευή του κυρίως φράγματος και φράγματος στεγανοποίησης και δευτερευόντως για τα συνοδά έργα και τον αγωγό μεταφοράς του νερού άρδευσης, θα απαιτηθεί συνολική ποσότητα αδρανών υλικών περίπου1.630.000κ.μ.

Τα απαιτούμενα υλικά θα προέλθουν από εκσκαφές στην περιοχή κατασκευής του φράγματος σε ποσότητα 330.000κ.μ., ενώ τα υπόλοιπα 1.300.000κ.μ., θα προέλθουν από δανειοθαλάμους στην περιοχή του έργου.

-Δανειοθάλαμος «Μάρως Ράχη» ο οποίος είναι παλιός χώρος λατομικής εκμετάλλευσης και βρίσκεται παραπλεύρως της επαρχιακής οδού που διέρχεται μπροστά από τη Μονή Παναγιάς Μαλεβής, 1χλμ από τη Μονή.

-Δανειοθάλαμος «Σκιάδα 1 και 2» ο οποίος βρίσκεται στα δυτικά-ΒΔ όρια του δανειοθάλαμου «Μάρως Ράχη» και του δανειοθάλαμου «Ξηρόρεμα», και αναπτύσσεται εκατέρωθεν του ρέματος Ξηρόρεμα, επί ομώνυμης λοφώδους έξαρσης νότια (Σκιάδα 1) και επί αντίστοιχης λοφώδους έξαρσης βόρεια του ρέματος (Σκιάδα 2).

-Δανειοθάλαμος «Ξηρόρεμα» ο οποίος βρίσκεται στα βόρεια όρια του δανειοθάλαμου «Μάρως Ράχη» και ανατολικά του «Σκιάδα».

-Λατομείο ασβεστολιθικών αδρανών το οποίο βρίσκεται στα ΝΑ του φράγματος στεγανοποίησης σε απόσταση περίπου 500μ. από αυτό, επί λοφώδους έξαρσης ανάντη του Ξηροπόταμου.

Ε. Διάνοιξη οδού στο αριστερό (δυτικό) πρανές του ταμιευτήρα (Μ: 831μ. Π: 5μ.) σε μικρό όρυγμα κατασκευασμένος παράλληλα με τον υφιστάμενο ο οποίος κατακλύζεται εντός της λεκάνης αλλά σε υψομετρική θέση περίπου 715μ.

ΣΤ. Συνοδά έργα οδοποιίας:

-Διάνοιξη οδού στο δεξιό (ανατολικό) πρανές του ταμιευτήρα (Μ: 680μ. Π: 5μ.) που συνδέει τη στέψη του φράγματος με τη στέψη του φράγματος στεγανοποίησης.

-Διάνοιξη οδού στο αριστερό (δυτικό) πρανές του Ξεροπόταμου νότια του φράγματος στεγανοποίησης (Μ: 280μ. Π: 5μ.) που συνδέει τη στέψη του φράγματος στεγανοποίησης με τον υφιστάμενο αγροτικό δρόμο και αποκαθιστά την κυκλοφορία προς τους δανειοθάλαμους.

-Διάνοιξη ή βελτίωση των υφιστάμενων αγροτικών δρόμων στη λεκάνη του Ξεροπόταμου για τη μεταφορά υλικών από τους δανειοθάλαμους προς το φράγμα.

- Οδοί επί της στέψης του φράγματος και του φράγματος στεγανοποίησης.

- Διαπλάτυνση και βελτίωση της όδευσης υφιστάμενης αγροτικής οδού που ξεκινά κατάντη της Μονής Μαλεβής και οδεύει παράλληλα προς το Ξερόρεμα στο ανάντη του ταμιευτήρα και θα καταλήξει στο φράγμα στεγανοποίησης του Ξερορέματος (Μ: 3,5km Π: 6μ). θα αποτελέσει την κύρια εργοταξιακή οδό για τη μεταφορά των υλικών.

- Από το φράγμα στεγανοποίησης θα γίνει διάνοιξη οδού στο ανατολικό πρανές μέχρι τον υφιστάμενο δρόμο ο οποίος μετατοπίζεται εκτός της λεκάνης κατάκλυσης και καταλήγει στη στέψη του κυρίως φράγματος (Μ: 900μ.)

- Κατασκευή αγροτικής οδού στο δυτικό πρανές του ταμιευτήρα (Μ: 850μ. Π: 5μ.) για την αποκατάσταση υφιστάμενης οδού.

- Απαιτείται η σύνδεση της στέψης του φράγματος με την κοινοτική οδό προς Έλατο-Ωριά με βελτίωση και τοπική διάνοιξη δρόμου (Μ: 500μ. Π: 6μ. άσφαλτος)

- Προσωρινές οδοί που θα χρειαστούν για την εγκατάσταση του αγωγού μεταφοράς νερού.