Γεώργιος Καραπάνος, o Καβαφικός Καστρίτης ποιητής

Του Κώστα Ρεκούμη

Γεννήθηκε στο Καστρί Αρκαδίας και πέθανε τόσο νέος, 56 μόλις ετών.

Βασικές σπουδές: Δημοτικό, Γυμνάσιο στη γενέθλια γη και Πανεπιστήμιο Αθηνών, σχολή Φιλολογίας. Αγρότης και ιεροψάλτης ο πατέρας του, αδέρφια 4 και αδερφές 2.

Καθώς από τα ποιήματά του φαίνεται η δεκαετία του 50, παίζει ρόλο αποφασιστικό βιωματικά στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του. Τότε:...

Γάμοι, βαφτίσια, εκκλησιές, μοναστήρια, γειτονιές, γεωργικές και κτηνοτροφικές ασχολίες, ζαβολιές και παιχνίδια, φωνές αδέσποτες της ερημιάς, μαζί και η έκσταση από τις αλλαγές των εποχών, παππούς μας ο Πάρνωνας και ο Ζυγός, οι πειθαρχημένες καλλιέργειες των οπωροκηπευτικών στις ατέλειωτες πεζούλες των κατηφοριών και πολλά άλλα, είναι οι μόνιμες και σταθερές χαρές των παιδιών. Παντελής η έλλειψη του σύγχρονου τεχνολογικού πολιτισμού. Πρωτόγονη η καλλιέργεια γης και το διάβασμα με λάσπες και λύχνους.

Τα έργα του:

Φύλλο πορείας (1971), Νοηματικές και αισθητικές αναλύσεις λογοτεχνικών κειμένων (1974), Ωδή επιλύχνιος ( 1977), «Ξενοδοχείον Εθνικόν», οδός Εγνατία (1979), Βλάστημα θυμηδίας (1980), Μακρά οδός απανδόχευτος (1982), Εσπέρας προκείμενος,(1983), Οκτώ φωνές, Φιλόλογος παραδίδει μαθήματα(1986), Ιαμβικό επιτύμβιο (1987)

Καθημερινός συγχρωτισμός με τις θρησκευτικές ασχολίες του πατέρα του , ξενιτεμός πατέρα και μάνας- χωρίς τα τέκνα- για ΗΠΑ, οι μόνιμες οικονομικές στενοχώριες του σπιτιού, η αδιάκοπη έγνοια για το αύριο, που προβάλλει πάντα αβέβαιο, η μοναξιά της Αθήνας, η νόστος του χωριού, το μεγάλωμα σε τρυφερή ηλικία χωρίς γονείς, η ευρύτατη κλασική παιδεία του – η γνώση πάντα δημιουργεί μια γλυκιά μελαγχολία- όλα αυτά και άλλα συνέτεινα στη δημιουργία ενός χαρακτήρα κλειστού και απαισιόδοξου, αφού και όλη του η ποιητική δημιουργία θυμίζει Καβάφη, με τις όποιες κραυγές απελπισίας του.

Και η ενίσχυση των πιο πάνω

Γεύση Δικαίου

Στο κέντρο της ατμόσφαιρας
Ένα κλαρίνο
Σπαράζει παρατεταμένο
Γύρω απ΄ το κλαρίνο το πανηγύρι,
Πέρ΄απ΄το πανηγύρι το περιθώριο,
Περ΄απ΄το περιθώριο, εγώ
Πέρ΄ απ΄μένα τίποτα

Γιορτάζω την επέτειο της συντριβής μου

Ε, σεις

Ε, σεις, παλιοί συνάδελφοι, που τώρα το χειμώνα
Γεύεστε του σπιτιού τη θαλπωρή
Με το νοικοκυριό σας κοντά στο τζάκι,
Στρέφετε σαν για θύμιση το νου σας και σε μένα

Κοσμοκαλόγερος εγώ, κρατώντας το ραβδί, τ΄ασκητικό
Θε ΄να γυρίσω τέλειο φάντασμα
και θα χτυπώ τις πόρτες να μ΄ανοίξουν.
Μονάχα λίγη θέρμανση θ΄αναζητώ
Κι ένα νερό, ένα ποτήρι κατακάθαρο νερό
Το μόνο επιτρεπτό ποτό των οδοιπόρων.

Ε, σεις, παλιοί συνάδελφοι, στην όποια συντροφιά σας
Μη με ξεχάσετε και μη διστάσετε
Να πείτε δυο κουβέντες και για μένα.
Σαν έν΄ απέριττο μνημόσυνο, σαν από άγνοια
Και μην κακολογήσετε το φίλο τον καλό
Που τόσα χρόνια δίπλα σας δεν έθιξε κανέναν.
Ίσως μου φταίξατε, ίσως σας έφταιξα,
Μα τώρα πια κακία δεν κρατάω σε κανέναν.

Στη βραδυνή σας προσευχή και την υγειά σας
προσευχηθείτε με δυο λόγια και για μένα,
έτσι απλά καθώς η εκκλησιά μας προσεύχεται
χωρίς καθόλου διακρίσεις και αφορισμούς :
«υπέρ πλεόντων, οδοιπορούντων, νοσούντων»

Ενδεικτικά παρέθεσα δυο ποιήματα απ΄το πολυγραφότατο έργο του ποιητή. Κι όμως ο ποιητής πέθανε τόσο νέος. Βέβαια για να ασκήσουμε κριτική πρέπει να έχουμε συνολική εικόνα του έργου του. Προσωπικά την έχω γι΄αυτό και γράφω.

Ο ποιητής διακρίνεται για την πλούσια θεματολογία, αμεσότητα αισθήματος, καθαρότητα στοχασμού. Ευαίσθητος, λιτός και πάντοτε χλευαστικός και με βιωματικές προεκτάσεις. Διαχέει το « ένδον σκάπτε» μέσα μας είναι η δυστυχία και η ευτυχία μας με τον έξω κόσμο, βασική προϋπόθεση για να γνωρίσεις τον εαυτό σου. Σκέψεις ανώτερες και με βαθύ ανθρωπιστικό νόημα, αφού και συμπονεί τον οδοιπόρο άνθρωπο και τραγουδάει τη πτωχή και απόμερη ψυχή. Απλά, αναζήτηση κάποιας επαφής με τους άλλους και κάποιας συνεννόησης με τον εαυτό μας. Ποίηση που μιλάει απ΄ευθείας στον άνθρωπο.


Και ο επίλογος: Χρέος μας να αναδείξουμε το φίλο και πατριώτη Καστρίτη ποιητή Καραπάνο Γεώργιο, που εάν δεν πέθαινε τόσο νέος, θέση ξεχωριστή θα είχε στο στερέωμα των Ελλήνων ποιητών.

Προσωπικά συγκλονίστηκε όταν ανακάλυψα στο διαδίκτυο και πήρα τη σχετική πληροφορία από πηγή, ότι το σύνολο του έργου του βρίσκεται στις μεγαλύτερες πανεπιστημιακές βιβλιοθήκες του κόσμου. Συγκεκριμένα: Harvard, New York. Μια μικρή, λοιπόν, προσπάθεια, ένα χρέος ανάδειξης ενός πατριώτη και μεγάλου ποιητή, που για πρώτη φορά γίνεται.

Αναδημοσίευση από την Εφημερίδα «ΚΥΝΟΥΡΙΑ», αρ. φύλλου 495 , Ιούνιος 2012, σελ.8

Υ.Γ Οι του facebook μπορούν να συναντήσουν τον ποιητή εδώ

Παραθέτουμε τρία ποιήματα ακόμη

ΚΟΝΤΑ ΣΤΟΝ ΠΑΠΑ-ΒΑΓΓΕΛΗ

Τον θαύμαζα τον δάσκαλό μου, τον πατέρα Ευάγγελο,
γιατί 'ταν πάντα τυπικός, πάντοτε άψογος
και συνεπής μέχρι κεραίας στα καθήκοντά του.
Πανέξυπνος, δυναμικός, δραστήριος,
άντρας σωστός, υπεύθυνος
Μες στο σκοτάδι το πρωί τις Κυριακές και τις γιορτές
στον όρθρο συναντιόμασταν,
την ώρα πού ο μπάρμπα-Κώστας μόλις είχε ανάψει
το μαγκάλι. Στο Ιερό κοντά του εμεγάλωσα,
κατά τα πιο αγνά, τα πιο αθώα χρόνια της ζωής μου.
Εθαύμαζα τον ανθηρό τον επιστήμονα,
τον άξιο κληρικό με το λεπτό αισθητήριο.
Δοξάζω το Θεό πού με αξίωσε,
να έχω το προνόμιο δίπλα του
v' ακούω τις ευχές - αριστουργήματα
πού ακόμα ηχούν στ αυτιά μου μες στους δρόμους:
"Σοί παρίσταται κύκλω τα Χερουβίμ
και σοί παρίσταται κύκλω τα Σεραφίμ
έξ πτέρυγες τω ένί και έξ πτέρυγες τω ένί,
ταίς μεν δυσί κατακαλύπτουσι το πρόσωπον
ταίς δε δυσί τούς πόδας, και ταίς
δυσί πετόμενα κέκραγεν έτερον προς τον έτερον,
ακαταπαύστοις στόμασιν, ασιγήτοις δοξολογίαις".


ΕΝΟΧΗ

Καθώς στο δρόμο περπατούσαμε μαζί,
την έβλεπα να μου μιλάει πρόσχαρα,
κι ανυποψίαστα για το σαράκι πού χα στην καρδιά μου.
Την άφηνα, με δροσερή φωνή να χαίρεται
τη φύση και τον κόσμο, χωρίς, όπως εγώ
ν' ακούει τις φωνές απ' τα πουλάκια πού μας έβλεπαν:
-Για 'δες θάμα κι αντίθαμα πού γίνεται στον κόσμο,
τέτοια πανώρια λυγερή να σέρνει ο πεθαμένος.


ΜΙΚΡΕΣ ΑΓΓΕΛΙΕΣ

Σαν βγήκα ζαλισμένος απ' τη φυλακή
πού λέγεται Ανώτατη Παιδεία,
έψαχνα στις μικρές τις αγγελίες για δουλειά,
διαβάζοντας, κλείνοντας ραντεβού, γράφοντας διευθύνσεις.
Τίποτα όμως. Όλο παντελονούδες ήθελαν
κοπτοραπτούδες, πλασιέ βιβλίων, και πωλητές δυναμικούς.
Ακόμα και κοπέλες όμορφες, για μπαρ πολυτελείας.
Ήταν και τ' άλλο: Ζητούσανε και μασγαλοτορναδόρους,
με καλό μισθό:
-Μα τα κουλούρια πούφαγα σπουδάζοντας
ποτέ δεν τηλεφώνησα για τέτοια ενασχόληση.
Όχι πώς ήταν άσχημη η δουλειά, μα τ' όνομά της:
καθόλου δεν εταίριαζε στον τύπο μου,
ούτε στους στίχους μου πού γράφονται σε μέτρο Ιαμβικό.
Αυτός ήταν ο λόγος κι όχι ο κόπος της δουλειάς,
αφού, όπως το λέει κι ο Ησίοδος,
"Έργον δ' ουδέν όνειδος. Αεργίη δε τ' όνειδος".